زمین ساخت ورقه ای :

فرضیه زمین ساخت ورقه ای بر مبنای مدل زمین است که با  وجود تعدادی ورقه لیتوسفری به ضخامت 70 تا 250 کیلومتر (40 تا 150 مایل) مشخص میشود که روز لایه ویسکوز زیرین که آستنوسفر نامیده میشود شناورند این ورقه ها که کل سطح زمین را میپوشانند و هم شامل قاره ها و هم شامل بستر دریاها میشوند با سرعت بیش از 10 سانتینتر در سال (چندین اینچ در سال ) نسبت به هم حرکت میکنند ناحیه ای که در آن دو ورقه در تماس با یکدیگر قرار میگیرند مرز ورقه نامیده میشوند و شیوه حرکت یک ورقه نسبت به دیگری نوع مرز را تععین میکند گسترشی که در آن دو ورقه از یکدیگر دور میشوند فرورانش که در آن دو ورقه به سمت یکدیگر حرکت میکنند ناحیه ای که در آن دو ورقه به سمت یکدیگر حرکت میکنند و یکی از ورقه ها به زیر دیگری رانده میشود و امتداد لغز که در آن دو ورقه به صورت افقی در امتداد یکدیگر میلغزند از ویژگیهای پهنه فرارانش وجود دراز گودالهای عمیق اقیانوسی و جزایر یا رشته های کوههای آتشفشانی است که با پهنه های فرورانش متعددی در اطراف حاشیه اقیانوس آرام همراه هستند و گاهی اوقات حلقه آتش نامیده میشوند.

زمین ساخت ورقه ای:

ممکن است زمین لرزه در اثر فعالیت آتشفشانی ایجاد شود اما اکثر زمین لرزه ها در اثر حرکت در امتداد پهنه های گسلی ایجاد میشود که مرز ورقه ها میباشند. اکثر زمین لرزه ها در اثر حرکت در امتداد پهنه های گسلی ایجاد میشود که مرز ورقه ها میباشند اکثر زمین لرزه ها ی قوی که 80% کل انرژی آزاد شده در دنیا توسط زمین لرزه را در بر میگیرند در پهنه های فرورانش رخ میدهند که در آنجا ورقه اقیانوسی به زیرورقه قاره ای یا یک ورقه اقیانوسی جوانتر رانده میشود همه زمین لرزه ها سونامی ایجاد نمیکنند برای سونامی باید گسل سبب زمین لرزه در زیر اقیانوس یا نزدیکی آن باشد و سبب حرکت عمودی بستر اقیانوس (بیش از چند متر ) در منطقه ای وسیع (بیش از صد هزار کیلومتر مربع)  شود . زمین لرزه های دارای کانون کم عمق (عمق کمتر از 70 کیلومتر یا 42 مایل ) در امتداد پهنه های فرورانش عامل اصلی اکثر سونامی های مخرب هستند میزان حرکت عمودی و افقی بستر دریا منطقه ای که زمین لرزه در آنجا رخ میدهد لغزش رسوبات زیر دریایی به علت لرزش و میزان انرژی ای که از پوسته زمین به آب اقیانوس منتقل مشود همه بخشی از مکانیزم ایجاد سونامی هستند .

زمین لرزه های سونامی زا :

زمین لرزه دوم سپتامبر 1992 (با بزرگای 2/7 )تنهاتوسط ساکنین ساحل نیکاراگوئه احساس شد در قسمت دور از ساحل شدت آن که میزان لرزش در شدت 1 تا 12 میباشد در امتداد ساحا 2 بود و تنها در بعضی مکانها به 3 رسید 20 تا 70 دقیقه بهد از وقوع زمین لرزه سونامی با امواجی به دامنه 4 متر ( 13 فوت ) بالای سطح عادی دریا ساحل نیکاراگوئه را در نور دید و بیشینه ارتفاع آب گرفتگی 7/10 متر (35 فوت ) بود امواج ساکنین مناطق ساحلی را غافلگیر کردند و سبب تلفات و خسارات مالی فراوان شدند.

این سونامی در اثر زمین لرزه ای سونامی زا ایجاد شد زمین لرزه ای که نسبت به بزرگای زمین لرزه سونامی بزرگی را ایجا کرد زمین لرزه های سونامی زا با وجود کانون بسیار کم عمق جابه جایی گسلی بیش از چند متر سطوح گسلی ای که کوچکتر از گسلش زمین لرزه های عادی میباشد مشخص میشوند.

به علاوه زمین لرزه های کوچکی هم وجود دارد که لغزش آنها در امتداد گسل به زیر بستر دریا آهسته تر از زمین لرزههای عادیاست تنها روشی که برای تشخیص سریع زمین لرزه سونامی زا شناخته شده تخمین پارامتری است که گشتاور لرزه ای نامیده میشود و از امواج لرزه ای دارای دوره تناوب بسیار طولانی استفاده میکند (بیش از 50 ثانیه در چرخه دو سونامی مخرب و کشنده دیگر که در نتیجه زمینلرزه های سونامی زا ایجاد شدند در سالهای اخیر در جاوه اندونزی (2 ژوئن 1994) و پرو ( 21 فوریه 1996) رخ داده اند .

آتشفشان

   آتشفشان یک ساختمان زمین شناسی است که به وسیله آن مواد آتشفشانی (به صورت مذاب ، گاز ، قطعات جامد یاهر 3)از درون زمین به سطح آن راه می یابند. انباشتگی این مواد در محل خروج، برجستگی هایی به نام کوه آتشفشان ایجاد می نماید.

 آتشفشان یکی از پدیده های طبیعی و دائمی زمین شناسی است که در طول تاریخ زمین شناسی نسبتا بدون تغییر باقی مانده و در ایجاد، تحول و تکامل پوسته و گوشته زمین نقش اساسی داشته و دارد.
تولید مواد آتش فشانی و پدیده های مؤثر در ایجاد آتشفشان از دوره پرکامبرین تا عهد حاضر تغییر چندانی نداشته است و آنچه در این راستا تغییر کرده است، نوع دانسته ها، چگونگی اندیشیدن و نحوه بهره گیری از آنهاست.آتشفشانها پدیده های جهانی هستند و در سایر کرات منظومه شمسی به ویژه سیارات مشابه زمین یک پدیده عادی محسوب می شود و آتشفشان بی شک در کیهان نیز رخ می دهد.
همچنین پوشش سطحی ماه اغلب با سنگ های آتشفشانی پوشیده شده است و بارزترین ارتفاعات مریخ توسط آتش فشانها ساخته شده است.

 فوران های فومرولی در برخی کرات مانند قمر آیو در سیاره مشتری یک پدیده عادی می باشد. زبانه های آتش و لکه های خورشیدی را جدا از ماهیتشان، می توان نوعی فوران آتش فشانی در خورشید تلقی نمود.
علم آتشفشان شناسی به مباحث نحوه تشکیل و تحول ماگما، چگونگی جابجایی و حرکت انواع مواد، گدازه ها و ماگماها و نیز تحولات آنها در اتاقک های ماگمایی، چگونگی فعالیت آتش فشان ها و گسترش مواد آتشفشانی در سطح زمین، چگونگی تحول مواد آتشفشانی و ... اشاره می کند. علم آتشفشان شناسی از برخی علوم زمین چون پترولوژی ، تکتونیک جهانی، ژئوشیمی، چینه شناسی ، رسوب شناسی ، ژئوفیزیک ، کیهان شناسی و برخی دیگر از علوم تجربی مانند شیمی، فیزیک ، آمار و ریاضی کمک می گیرند.

  بقایای موجودات زنده که در لایه های زمین مانده اند سنگواره (فسیل) نامیده می شوند در فرآیندی که میلیونها سال به طول می انجامد سنگواره مانند یک کپی از حیوان یا گیاه مرده شکل می گیرد این فرایند آهسته به این معنی است که سنگواره هاییکه امروزه کشف می شوند از بقایای گونه های بسیار قدیمی تشکیل شده اند که بسیاری از آنها اکنون منقرض شده اند.حیوانات وگیاهان بسیار قدیمی نه تنها توسط فرآیند فسیل شدن در صخره ها بلکه به طرق دیگر نیز حفظ شده اند در بعضی موارد اعضای نرم بدنشان هم چنان به بقای خود ادامه داده اند برای مثال حشرات و عنکبوتها در عنبر حفظ شده اند ماموتهای پشمالو در دره های عمیق یخ زده به نام لایه منجمد دائمی یافت شده اند استخوانهای گربه های دندان شمشیری در حفره های قیر بسیار قدیمی کشف شده اند.حشرات که حدود 350 میلیون سال پیش ظاهر گشتند اکنون فراوان ترین گروه جانوران روی زمین را تشکیل می دهند آنها از اجداد بدون بال خود تکامل حاصل کردند اما بعدها توانایی قدرت پرواز را کسب نمودند در حدود 130 میلیون سال پیش افزایش چشمگیر در تعداد و نوع حشرات حاصل شد گروههای جدید نظیر زنبور ها،مورچه ها و پروانه ها بر روی گیاهان متعلق به همان دوره رشد و نمو یافتند.
اکنون بزرگترین و متنوعترین گروه حیوانات روی زمین بی مهرگان (حیوانات بدون ستون مهره)هستند آنها همچنین اولین حیواناتی هستند که حدود یک میلیارد سال در دریاها تکامل یافتند تا 600 میلیون سال پیش چتر دریایی پدید آمده و دیگر نرم تنان مانند حلزون 50 میلیون سال بعد بوجود آمدند اولین نرم تنان ساکن زمین بیش از 400 میلیون سال پیش بر روی زمین ظاهر گشتندو باعث ازدیاد حیواناتی نظیر حشرات و عنکبوتها شدند.